Opracował: Sławomir Rzepecki – z-ca kierownika BON

konsultacja: Anna Szymańska ­– kierownik BON UW, Małgorzata Rączka – koordynatorka dostępności architektonicznej w BON UW

konsultacja merytoryczna: Małgorzata Perdeus-Białek – inspektorka ppoż, DON UJ

II Wskazówki dla kierowników jednostek mieszczących się w budynku

III Wskazówki dla nauczycieli akademickich prowadzącym zajęcia

Formularz procedury ewakuacji osób ze szczególnymi potrzebami w budynku UW – propozycja

I Wskazówki dla dyrektorów / kierowników administracyjnych budynku lub osób odpowiedzialnych za kierowanie ewakuacją w budynku

1. Na każdej kondygnacji wyznacz bezpieczne miejsca oczekiwania w wydzielonych strefach pożarowych. Sprawdź możliwości wykorzystania wydzielonych pożarowo klatek schodowych, sąsiadujących budynków itp. Przygotuj je i oznacz w widoczny sposób. Działania skonsultuj z Inspektoratem BHPiOP UW. Informacje te włącz do Instrukcji bezpieczeństwa pożarowego oraz nanieś na plany ewakuacyjne w budynku.

• Dbaj o oznaczenie oddzielnych stref pożarowych w budynku, oznaczenie wind przeznaczonych do użycia przez służby ratownicze w sytuacji ewakuacji, oznaczenie środków uratowania oraz właściwe oznaczenie dróg ewakuacyjnych.
• Udostępnij w widocznych miejscach czytelne plany ewakuacyjne z oznaczeniem wyjść ewakuacyjnych, kierunku ewakuacji, stref pożarowych i dostępnych miejsc bezpiecznego oczekiwania.
• W trakcie szkoleń i instruktaży włączaj informacje o dostępnych w budynku rozwiązaniach, stosowanych oznaczeniach i dostępnych środkach uratowania.

2. Z pomocą pracowników Inspektoratu BHPiOP UW przeprowadź dla każdej kondygnacji symulacje ewakuacji osób ze szczególnymi potrzebami. Symulacje zbierz w różne scenariusze i włączaj do próbnych ewakuacji.

3. Wyznacz najwłaściwsze miejsca dla umieszczenia dodatkowych środków uratowania: krzesła/wózki ewakuacyjne, materace ewakuacyjne itp. Zwróć uwagę, aby środki uratowania były łatwo dostępne w sytuacji ewakuacji, położone były blisko wyznaczonym miejsc bezpiecznego oczekiwania, na kondygnacjach, na których stale lub najczęściej przebywają osoby ze szczególnymi potrzebami. Pamiętaj, że dźwiganie kilkunastokilogramowego krzesła ewakuacyjnego pod prąd osób ewakuujących się jest znacznie trudniejsze, niż jego zniesienie z kondygnacji powyżej. Wybór miejsca skonsultuj z Inspektoratem BHPiOP UW.

4. Określ procedury ewidencji użycia urządzeń technicznych służących zapewnieniu dostępności architektonicznej dla osób z niepełnosprawnościami, których użycie wymaga zaangażowania pracownika obsługi budynku (takich jak platformy przyschodowe, podnośniki pionowe itp.). Ewidencja umożliwi identyfikację miejsca przebywania osób z niepełnosprawnościami w sytuacji ewakuacji.

• prowadzenie ewidencji musi być obowiązkowe dla wszystkich ww. urządzeń technicznych;
• zbierane informacje muszą odnotowywać czas i miejsce ich użycia w celu udzielenia pomocy osoby z niepełnosprawnością;
• pracownicy budynku muszą być przeszkoleni w zakresie sposobu udzielania pomocy oraz prowadzenia jej ewidencji;
• zeszyt ewidencji musi być w stałym miejscu, łatwo dostępnym np. w sytuacji ogłoszenia ewakuacji;
• pracownik zobowiązany do udzielania ww. pomocy i związanej z nią ewidencji, będący na dyżurze w chwili ogłoszenia ewakuacji, musi być zobowiązany i przeszkolony w zakresie zabezpieczenia zeszytu ewidencji oraz przekazania bieżących informacji osobie kierującej ewakuacją.

5. Skontaktuj się z kierownikami jednostek mieszczących się w budynku i ustal liczbę pracowników będących osobami ze szczególnymi potrzebami stale przebywającymi w budynku oraz czas i miejsce wykonywania przez nie obowiązków służbowych. Pozwoli Ci to lepiej opracować procedury ewakuacji budynku a także udzielić stosownych informacji służbom ratunkowym w trakcie ewakuacji.

• informacje powinny zawierać typowe miejsce i czas przebywania tych osób, ich szczególne potrzeby, osoby (inni pracownicy w tym biurze) wyznaczone do udzielenia pomocy oraz zaplanowanego działania w sytuacji ewakuacji;
• informacje te należy uwzględnić w procedurach ewakuacji w budynku;
• łączne informacje o wszystkich pracownikach będących osobami ze szczególnymi potrzebami należy przekazać służbom ratowniczym w trakcie ewakuacji;
• informacje te mają charakter danych wrażliwych dlatego pamiętaj o właściwym zabezpieczeniu i ograniczeniu dostępu do tych informacji.

6. Jeśli w budynku mogą przebywać osoby z niepełnosprawnościami, które nie są w stanie zapoznać się z planami ewakuacyjnymi oraz wizualnymi oznaczeniami dróg ewakuacji podejmij działania w celu skutecznego zapoznania tych osób w zakresie zachowania się w sytuacji ewakuacji.

• w porozumieniu z BON przygotuj tyflograficzne plany ewakuacyjne w postaci map dotykowych; udostępnij je osobom niewidomym stale lub często przebywającym w budynku oraz pewną ilość kopii pozostaw na portierni lub innym łatwo dostępnym miejscu; tyflograficzne plany ewakuacyjne mogą mieć także postać map 3D umieszczonych na postumentach w miejscach niekolidujących z drogami ewakuacji;
• zorganizuj możliwość indywidualnych szkoleń w zakresie postępowania w sytuacji ewakuacji i zagrożenia.

7. Opracuj zasady ewakuacji osób ze szczególnymi potrzebami w budynku zbierając wszystkie informacje w Formularzu ewakuacji osób ze szczególnymi potrzebami w budynku UW (Załącznik do niniejszych Wytycznych).

• Formularz skonsultuj z Inspektoratem BHPiOP UW oraz BON UW.
• Formularz ewakuacji uaktualniaj po każdej modernizacji i zmianach mogących mieć wpływ na zebrane w nich informacje;
• przekaż kierownikom jednostek mieszczących się w budynku oraz kierownikom jednostek dydaktycznych prowadzących zajęcia w budynku;
• Pewną ilość kopii Formularza ewakuacji udostępnij w portierni lub innym miejscu łatwego dostępu dla osób zainteresowanych;
• Informacje zebrane w Formularzu ewakuacji dokładnie omawiaj w trakcie instruktażu oraz udostępniaj ich uczestnikom.

8. Spośród stałych pracowników budynku (pracownicy portierni, szatni, ochrony, pracownicy techniczni lub pracownicy odpowiedzialni za utrzymywanie czystości) wyznacz osoby odpowiedzialne za wspomaganie ewakuacji w budynku.

• określ zadania i procedury postępowania dla tych osób w sytuacji ewakuacji;
• zapoznaj te osoby z procedurami i obowiązkami związanymi z ewakuacją innych użytkowników budynku (osób odpowiedzialnych za kierowanie ewakuacją, pracowników dydaktycznych prowadzących zajęcia, kierowników jednostek mieszczących się w budynku);
• przekaż informacje o budynku: drogach ewakuacyjnych, strefach budynku mogących służyć jako bezpieczne strefy oczekiwania oraz dostępnych środkach uratowania, jak np. krzesełka ewakuacyjne; przedstaw Formularz procedury ewakuacji osób ze szczególnymi potrzebami w budynku UW (Załącznik do niniejszych Zasad).
• zapoznaj te osoby z Zasadami skutecznej ewakuacji oraz Zasadami udzielania pomocy w sytuacji ewakuacji osobom ze szczególnymi potrzebami;
• przećwicz używanie środków uratowania t.j. krzesła/wózki ewakuacyjne oraz sposoby bezpiecznego udzielania pomocy osobom ze szczególnymi potrzebami;
• jako działanie w sytuacji wyjątkowego, bezpośredniego zagrożenia przećwicz zasady bezpiecznego przenoszenia osób ze szczególnymi potrzebami za pomocą tzw. chwytu kończynowego lub krzesełkowego lub innych technik bezpiecznego przenoszenia;

9. Regularnie, raz do roku, przeprowadzaj instruktaż zawierający ww. działania informacyjno-szkoleniowe.

• udział w instruktażu jest obowiązkowy dla wszystkich osób biorących aktywny udział w przeprowadzanie ewakuacji lub jej wspomaganie, z wyjątkiem nauczycieli akademickich;
• do udziału w instruktażu zachęcaj także innych pracowników budynku, w szczególności pracowników obsługi budynku; jak najszerzej informuj o ich przeprowadzaniu;
• do współprowadzenia instruktażu zapraszaj dodatkowych ekspertów, pracowników Inspektoratu BHPiOP UW, przedstawiciela Biura ds. Osób z Niepełnosprawnościami itp.
• przebieg instruktażu skonsultuj z pracownikami Inspektoratu BHPiOP UW oraz BON UW.
• w instruktażu uwzględnij tematy: organizacji i postępowania w sytuacji ewakuacji w budynku, obowiązujących procedur ewakuacji, położenia bezpiecznych miejsc oczekiwania oraz stref pożarowych, stosowanych oznaczeń, dostępnych środków uratowania i instrukcji ich użycia a także sposobów bezpiecznego udzielania pomocy osobom ze szczególnymi potrzebami; staraj się by instruktaż zawierał jak najwięcej ćwiczeń praktycznych oraz uwzględniaj różne scenariusze/symulacje ewakuacji osób ze szczególnymi potrzebami; prezentowaną wiedzę oraz ćwiczone umiejętności włączaj w próbne ewakuacje przeprowadzane w budynku.

II Wskazówki dla kierowników jednostek mieszczących się w budynku

1. Określ, którzy pracownicy w Twojej jednostce mogą wymagać pomocy w sytuacji ewakuacji w budynku.

• zapytaj każdego ze swoich pracowników, czego się obawia w sytuacji ewakuacji;
• dopytaj, jakiej pomocy potrzebuje; zwróć uwagę na wszystkie elementy ewakuacji: dostęp do informacji o wystąpieniu sytuacji zagrożenia i rozpoczęcia ewakuacji, potrzeby szybkiego opuszczenia pomieszczeń i budynku, potrzeby pokonywania schodów i innych barier architektonicznych;
• ustal, jakie są typowe miejsca i czas przebywania tych osób.

2. Wyznacz osoby odpowiedzialne za udzielenie pomocy osobom ze szczególnymi potrzebami w sytuacji zagrożenia i ewakuacji.

• wyznacz osoby odpowiedzialne za udzielenie pomocy pracownikom ze szczególnymi potrzebami: uwzględnij analogiczne godziny podstawowej pracy oraz bliskość miejsca pracy;
• dla pracowników przyjmujących interesantów określ obowiązki udzielenia pomocy osobom trzecim będącym osobami ze szczególnymi potrzebami, jeśli w momencie wystąpienia zagrożenia / rozpoczęcia ewakuacji będą mieć z nią kontakt;
• określ zakres odpowiedzialności: odnalezienie osoby, przekazanie informacji o zagrożeniu, udzieleniu pomocy w przemieszczaniu się;
• określ zakres i sposób udzielenia pomocy: przeprowadzenie do miejsca bezpiecznego oczekiwania; przemieszczenie przy użyciu własnego wózka osoby/wózka ewakuacyjnego, innego środka ewakuacji np. fotela biurowego lub krzesła na kółkach;
• określ obowiązek skutecznego i osobistego przekazania informacji kierującemu ewakuacją oraz służbom ratowniczym o osobach ze szczególnymi potrzebami oczekującymi na ewakuację w bezpiecznych strefach ewakuacji.

3. Przekaż informacje dyrektorowi/kierownikowi administracyjnemu budynku o osobach ze szczególnymi potrzebami pracującymi w Twojej jednostce.

• przekaż informacje o potrzebach tych osób, miejscach i czasie typowej pracy;
• skonsultuj wewnętrzne procedury udzielenia pomocy tym osobom oraz wyznaczone osoby do udzielenia pomocy w sytuacji zagrożenia i ewakuacji.

4. Każdorazowo bierz udział w instruktażu dotyczącym ewakuacji organizowanym w Twoim budynku oraz oddeleguj do wzięcia w nim udziału swoich pracowników odpowiedzialnych za udzielenie pomocy, swoich zastępców, osoby kierujące pracami w działach i ich zastępców, a także pracowników przyjmujących interesantów.

5. Wewnętrzne działania przygotowawcze skonsultuj z Inspektoratem BHPiOP UW oraz z BON UW.

III Wskazówki dla nauczycieli akademickich prowadzącym zajęcia

1. Prowadząc regularnie zajęcia w danym budynku, staraj się zapoznać z informacjami dotyczącymi ewakuacji osób ze szczególnymi potrzebami w tym budynku.

• zapoznaj się z Procedurami ewakuacji osób ze szczególnymi potrzebami oraz Formularzem procedur do niniejszych wytycznych ewakuacji osób ze szczególnymi potrzebami w budynku UW; materiały te możesz uzyskać w portierni budynku, u dyrektora / kierownika administracyjnego budynku lub u kierownika swojej jednostki dydaktycznej;
• potrzebami; o termin najbliższego instruktażu zapytaj dyrektora/kierownika administracyjnego budynku;
• zwracaj uwagę na oznaczenia stref pożarowych oraz bezpiecznych stref oczekiwania w budynku, zapoznaj się z planami ewakuacyjnymi, a także zwracaj uwagę na inne rozwiązania w budynku mogące mieć znaczenie w sytuacji ewakuacji np. dostępność wind pożarowych;
• jeśli prowadzisz zajęcia w kilku budynkach, zapoznaj się z Formularzem procedur ewakuacji dla każdego z nich;

2. Prowadząc zajęcia, zwracaj uwagę na osoby ze szczególnymi potrzebami.

• zapoznaj się z Zasadami udzielania pomocy w sytuacji ewakuacji osobom ze szczególnymi potrzebami;
• zadbaj o efektywną komunikację w swojej pracy dydaktycznej poznając indywidualne potrzeby studentów. Zapytaj studenta, jakiego wsparcia potrzebuje, poproś BON o wdrożenie rozwiązań wspierających, jeśli sytuacja zdrowotna studenta tego wymaga.

3. Odświeżaj i utrwalaj swoją wiedzę.

• regularnie bierz udział w Instruktażu dot. ewakuacji osób ze szczególnymi potrzebami; 
• jeśli będziesz mieć pytania lub wątpliwości skontaktuj się z Inspektoratem BHPiOP UW lub z BON UW.

Załącznik

Formularz procedury ewakuacji osób ze szczególnymi potrzebami w budynku UW – propozycja

Dotyczy budynku UW: (nazwa i adres budynku)

Osoba odpowiedzialna za kierowanie ewakuacją w budynku:

(imię i nazwisko, funkcja, telefon kontaktowy)

Osoba lub osoby odpowiedzialne za kierowanie ewakuacją w zastępstwie:

1. (imię i nazwisko, funkcja, telefon kontaktowy)

2. (imię i nazwisko, funkcja, telefon kontaktowy)

….

Drogi ewakuacji lub strefy pożarowe, strefy bezpiecznego oczekiwania i środki uratowania w podziale na kondygnacje:

Kondygnacja 0 – parter

	Opis	Drogi ewakuacji	Klatki lub wyjścia  ewakuacyjne	Miejsce bezpiecznego oczekiwania	Dostępne środki uratowania i inne informacje
Strefa pożarowa I
Strefa pożarowa II
…

Piętro 1

	Opis	Drogi ewakuacji	Klatki lub wyjścia  ewakuacyjne	Miejsce bezpiecznego oczekiwania	Dostępne środki uratowania i inne informacje
Strefa pożarowa I
Strefa pożarowa II
…

itd.