BON UW wspierał tworzenie raportu dotyczącego sytuacji studentów neuroatypowych na polskich uczelniach.
Wydana na początku 2024 roku przez Oficynę Wydawniczą „impuls” publikacja jest raportem z największego jak dotąd badania sytuacji studentów neuroatypowych, przeprowadzonego przez interdyscyplinarny zespół specjalistów z siedmiu polskich uczelni, którzy na co dzień naukowo zajmują się problematyką spektrum autyzmu i innych zagadnień z obszaru nieneurotypowego rozwoju. Opracowanie dostarcza bogatych informacji na temat przebiegu studiowania, aktywności na uczelni, doświadczanych problemów, zgłaszanych potrzeb i otrzymywanego wsparcia oraz zagadnień związanych z kontekstem społecznym i zdrowiem psychicznym.
Wersję elektroniczną raportu można pobrać bezpłatnie ze strony wydawnictwa w formatach EPUB i MOBI.
Bezpłatna wersja raportu w formacie PDF do pobrania dzięki uprzejmości Oficyny Wydawniczej „impuls”.
Poniżej zamieszczamy fragment publikacji:
Wstęp
Neuroróżnorodność to zjawisko coraz wyraźniej obecne w życiu społecznym. Jego istotę stanowi zróżnicowanie ludzkiej populacji pod względem przebiegu rozwoju i działania mózgu oraz związanych z tym sposobów doświadczania świata i funkcjonowania w szkole, na uczelni, w pracy czy związkach interpersonalnych. Źródłami tej różnorodności są zarówno zmienność genetyczna, jak i czynniki środowiskowe. Szacuje się, że do grupy osób ze zdiagnozowaną neuroatypowością należy około 15–20% populacji, w tym osoby w spektrum autyzmu, z ADHD/ADD (attention-deficit/hyperactivity disorder / attention deficit disorder), dysleksją, dyskalkulią, dyspraksją czy zespołem Tourette’a (Doyle, 2020). Osób niezdiagnozowanych, przejawiających jednak neuroatypowe charakterystyki w stopniu istotnie wpływającym na ich sytuację, może być znacznie więcej.
Świadomość istnienia neuroróżnorodności i wiedza na jej temat otwierają nowe perspektywy w sposobie myślenia o innych ludziach i relacjach społecznych, a nierzadko także o sobie samym. Koncept neuroróżnorodności uwalnia od czysto medycznego ujmowania spektrum autyzmu, ADHD, specyficznych trudności w uczeniu się i innych tego typu zjawisk. W zamian uwypukla znaczenie, jakie ma dostosowanie środowiska do różnorodnych indywidualnych potrzeb, oraz wskazuje rolę, jaką to dostosowanie odgrywa w kontekście rozwoju i realizacji życiowych zamierzeń poszczególnych osób, a w efekcie – celów i procesów społecznych. […]Publikacja jest raportem z największego jak dotąd badania sytuacji studentów neuroatypowych, przeprowadzonego przez interdyscyplinarny zespół specjalistów z siedmiu polskich uczelni, którzy na co dzień naukowo zajmują się problematyką spektrum autyzmu i innych zagadnień z obszaru nieneurotypowego rozwoju.
Opracowanie dostarcza bogatych informacji na temat przebiegu studiowania, aktywności na uczelni, doświadczanych problemów, zgłaszanych potrzeb i otrzymywanego wsparcia oraz zagadnień związanych z kontekstem społecznym i zdrowiem psychicznym. Poszerza wiedzę na temat studentów neuroatypowych i może pomóc w budowaniu ogólnego portretu współczesnych studentów polskich uczelni.
Raport składa się z 10 rozdziałów. W rozdziale 1 scharakteryzowaliśmy formę badania, procedurę i wykorzystane narzędzia, a w rozdziale 2 zamieściliśmy szczegółowy opis uczestniczących w projekcie grup studentów. Rozdziały 3–9 zawierają prezentację uzyskanych w badaniu informacji na temat sytuacji studentów w różnych obszarach życia akademickiego w ich percepcji. Zamykający całość rozdział 10 stanowi podsumowanie uzyskanych wyników i przedstawia wnioski oraz zestaw rekomendacji sformułowanych na ich podstawie. Książkę uzupełnia załącznik techniczny, w którym zostały zebrane opisy analiz statystycznych z poszczególnych rozdziałów.
Aby zapewnić możliwie komfortowe warunki udziału w badaniu, zastosowaliśmy kilka wersji ankiety, różniących się pod względem form osobowych. Uczestnicy mogli wybrać, w jakiej formie należy się do nich zwracać, mając do dyspozycji również formy neutralne pod względem płci. Choć zdajemy sobie sprawę z rekomendacji dotyczących zapisu końcówek osobowych w języku neutralnym płciowo (zob. zaimki.pl), to dla ułatwienia lektury zastosowaliśmy dość powszechnie używany i – jak się wydaje – łatwiejszy dla czytających zapis typu „eś_aś” („miałeś_aś”). W raporcie będziemy się także posługiwać formami typu „studenci” lub „uczestnicy” w odniesieniu do wszystkich osób, niezależnie od płci. […]
Uzyskane w tym projekcie badawczym informacje tworzą pesymistyczny obraz sytuacji studentów neuroatypowych na polskich uczelniach. Mimo rosnącej w środowisku akademickim świadomości neuroróżnorodności oraz związanych z nią potrzeb poszczególnych grup osób rzeczywiste warunki studiowania rzadko owe potrzeby uwzględniają. W świetle naszego badania nieneurotypowy student to osoba doświadczająca wielu trudności w związku z zajęciami i egzaminami, mająca problem z organizacją i planowaniem studiowania, a także źle czująca się w przeładowanej bodźcami i nieprzyjaznej sensorycznie przestrzeni uczelni. To ktoś przeciążony studiowaniem, często samotny, mający poczucie nierównego traktowania, doświadczający depresji, lęku i stresu. Jeżeli dodać do tego brak zrozumienia i bardzo ograniczony zakres wsparcia otrzymywanego od różnych grup akademickiej społeczności, to szeroko relacjonowane w literaturze przedmiotu porzucanie studiów lub wręcz rezygnacja z ich rozpoczynania nie mogą zaskakiwać.
Źródło: Neuroróżnorodność na polskich uczelniach
Autor: MONOGRAFIA WSPÓŁAUTORSKA
ISBN: 978-83-8294-286-6
Oficyna Wydawnicza „impuls”