5. Grafika
Grafika często pełni ważną funkcję informacyjną w dokumencie. Może też być stosowana jedynie w charakterze ozdobnym. Zdarza się także nadużywanie stosowania grafik, np. używanych do osadzania w dokumencie obrazów tekstu, choć czasem może to być celowe np. dla pokazania wyglądu historycznego dokumentu. Niezależnie od celu i przeznaczenia obrazów osadzanych w dokumencie zawsze musimy zadbać o ich dostępność.
Jeśli wiemy, że tworzony dokument będzie odczytywany przez osobę niewidomą nie należy specjalnie usuwać z dokumentu obrazów, w celu utworzenia specjalnej wersji dokumentu dla osoby niewidomej. Najlepiej udostępnić ten sam dokument z zachowaniem wszystkich zasad dostępności. Osoba niewidoma, będzie mogła użyć obrazów zawartych w dokumencie do porozmawiania na ich temat z osobą widzącą.
5.1. Osadzanie grafiki
Grafika w dokumencie może być osadzana w różny sposób: równo z tekstem, w sposób umożliwiający otaczanie tekstem, lub jako tzw. grafika swobodna umieszczona dowolnie przed lub pod tekstem. Z punktu widzenia dostępności najlepszym sposobem osadzania grafiki jest wybranie opcji „Równo z tekstem”. Ten sposób osadzenia zapewni ich właściwą kolejność w porządku dokumentu. Elementy tak wstawione stają się „śródliniowe” zachowując swoje stałe położenie względem otaczających znaków. Program odczytu ekranu będzie w stanie w naturalnej kolejności odnaleźć ten element, oraz odczytać jego treść alternatywną, jeśli została utworzona.
5.2. Grafika ozdobna
Elementy ozdobne, mimo że nie pełnią funkcji informacyjnej także wymagają uwagi w celu zapewnienia dostępności cyfrowej w dokumencie. Zawsze, gdy bieżący fokus znajdzie się na obrazie program udźwiękawiający będzie odczytywał związane z nim informacje, często zupełnie bezużyteczne. Aby elementy ozdobne nie przeszkadzały w odczytywaniu dokumentu przez program odczytu ekranu, należy ustawić tzw. pustą treść alternatywną. W edytorze MS Word wprowadzono w oknie „Tekst alternatywny” specjalne pole do oznaczenia „Oznacz jako dekoracyjne”. Okno „Tekst alternatywny” można wywołać z menu kontekstowego dla obrazu, poprzez opcję „Edytuj tekst alternatywny”.
5.3. Obrazy, ilustracje
Wszystkie ilustracje, które nie pełnią roli jedynie ozdobnej, muszą posiadać swój alternatywny opis. Będzie on odczytywany przez czytniki ekranu, gdy fokus znajdzie się na tym elemencie.
Tworząc opis należy dążyć do tego, aby spełniał on następujące właściwości:
Rzetelności – opis powinien przekazywać taką samą informację, jaką uzyska osoba widząca.
Zwięzłości – opis powinien być możliwie krótki, nie dłuższy niż jest to niezbędne do przekazania wszystkich istotnych informacji.
Kontekstowości – opis musi uwzględniać kontekst ilustracji – cel, dla jakiego ilustracja została użyta i informacje, które dla tego kontekstu są istotne.
Kompetencji – opis musi zawierać informacje oparte na rzeczowej wiedzy na temat opisywanej ilustracji.
Zrozumiałości – opis musi być dostosowany do poziomu edukacyjnego odbiorcy, oraz zawierać adekwatny język i pojęcia dla osób ze znaczną dysfunkcją wzroku.
Tworzenie dobrych opisów alternatywnych wymaga staranności i uważności. Należy dążyć do przekazania informacji w sposób zrozumiały i jak najkrótszy. Pamiętajmy, że odsłuchiwanie informacji trwa dłużej, niż spojrzenie na obrazek – wszelkie bezwzrokowe techniki odczytu wymagają dłuższego czasu niż czytanie wzrokowe, szanujmy więc czas użytkownika, który będzie musiał go poświęcić, na zapoznanie się z opisem.
Wysłuchiwanie treści opisu alternatywnego nie powinno być stratą czasu dla użytkownika.
5.4. Wykresy, prezentacje danych
Wszelkie obrazy, które w sposób graficzny prezentują konkretne dane należy wyposażyć w tekstowy odpowiednik. Najwygodniejszą formą prezentacji danych są tabele. Niestety, tabeli nie można umieścić w opisie alternatywnym, ale można ją zamieścić w pobliżu wykresu, lub np. na końcu dokumentu informując o tym w podpisie wykresu. Ten sposób prezentacji danych będzie wygodny dla wielu użytkowników, którzy będą mogli samodzielnie dokonać ich analizy.
Jeśli danych jest niewiele wystarczy je wypisać, oddzielając jakimś znakiem separatora np. średnikiem. Tworząc opis należy dążyć do obrazowego przedstawienia wykresu, np. podania wprost trendów, kształtu lub zależności. Jeśli istotą informacji są np. punkty wspólne, minimalne lub maksymalne, cechy w obrębie przedziałów itp. informacje te należy zamieścić w opisie.
5.5. Obrazy tekstu
Zamieszczanie obrazu tekstu zawsze powinno być uzasadnione, stosowane w wyjątkowych sytuacjach, np. gdy chcemy pokazać wygląd historycznego dokumentu. Nie stosujmy zdjęcia plakatu jako podstawowej formy informacji o wydarzeniu – informacje zawarte na plakacie należy przedstawić w postaci tekstowej, a zdjęcie plakatu zamieścić można jedynie jako wizualne uzupełnienie.
Treść alternatywna dla obrazów z tekstem musi zawierać ten same informacje, które są na nich zawarte. Pamiętajmy jednak, że treść zawarta w opisie alternatywnym będzie dostępna tylko dla użytkowników korzystających z czytników ekranów – pozostałe osoby, np. osoby słabowidzące będą mieć do dyspozycji jedynie obrazek. Czytelność tekstu na obrazie zawsze będzie utrudniona. Osoby słabowidzące nie będą mogły zmienić ich wyglądu, przy powiększaniu pojawią się nieostrości itp. Najlepiej więc, aby treść tekstowa z obrazu była dostępna jawnie, w ostateczności może być umieszczona na końcu dokumentu (wówczas informację o tym należy podać w podpisie).