Wsparcie dla syntezatorów mowy i monitorów brajlowskich
Standardowo NVDA jest wyposażony w darmowy wielojęzyczny syntezator mowy o nazwie eSpeak. Generowana przez niego mowa nie jest jednak najlepszej jakości i zwłaszcza dla osób, które zaczynają swoją przygodę z udźwiękowionym komputerem, będzie ona niezrozumiała. Ci wszyscy, którzy na udźwiękowionych komputerach już pracują i zetknęli się z różnymi syntezatorami mowy, po krótkiej pracy eSpeakiem z pewnością przyzwyczają się do jego głosu i nie będą mieli problemu z jego zrozumieniem. Pamiętam, jak sam na początku miałem trudności, aby zrozumieć to, co mówi eSpeak ,a obecnie pomimo, że mam na komputerze zainstalowane syntezatory mowy o wyższej jakości głosu, pracując z NVDA najczęściej wybieram eSpeaka.
NVDA potrafi także współpracować z innymi syntezatorami mowy zgodnymi z interfejsem Microsoft speech platform”, “Microsoft Speech API version 4 i 5”, oraz z syntezatorami dedykowanymi tylko jemu. Wykaz wszystkich interfejsów i syntezatorów mowy, z którymi współpracuje NVDA znajdziemy na tej stronie.
Jeśli w naszym komputerze jest już zainstalowany syntezator mowy zgodny z którymś z powyższych interfejsów, to w ustawieniach programu możemy go wybrać. Jeżeli nie posiadamy żadnego syntezatora mowy a eSpeak nam nie odpowiada, to musimy zainstalować inny syntezator. Większość z nich trzeba zakupić.
Syntezatory zgodne z interfejsem “Microsoft Speech Platform” to darmowe oprogramowanie udostępniane przez firmę Microsoft. Syntezatorów tych można używać począwszy od Windows 7, ale w tej wersji systemu musimy sami doinstalować odpowiednie komponenty. W przypadku Windows 7 do działania syntezator wymaga pobrania i zainstalowania dwóch plików – “SpeechPlatformRuntime” i MSSpeech_TTS_pl-PL_Paulina. Są dwie wersje modułu SpeechPlatformRuntime 32 i 64 bitowa. W zależności od rodzaju naszego systemu Windows (32 lub 64 bitowy), musimy pobrać i zainstalować odpowiednią wersję tego komponentu. Przygotowany przez Microsoft, polski głos nazywa się “Paulina”. Z poniższego linku możemy także pobrać syntezatory mowy dla innych języków.
“Microsoft Speech Platform – Runtime ” pobierzemy tutaj.
A pliki syntezatora mowy dla różnych języków w tym także polską Paulinę pobierzemy z tej strony.
W przypadku Windows w wersjach wyższych niż 7 nic nie musimy instalować, ponieważ polski i angielski syntezator mowy dostępny jest już w systemie. Oczywiście, jeżeli mamy taką potrzebę, to korzystając z powyższego linku możemy pobrać i zainstalować głosy dla innych języków. Należy pamiętać, że w tym przypadku instalujemy tylko same głosy.
Wszystkie poniżej wymienione syntezatory mowy są płatne i musimy je zakupić.
Interfejs SAPI4 to przestarzały już sposób komunikowania się syntezatora mowy z programem odczytu ekranu i aktualnie w sprzedaży nie znajdziemy syntezatorów z nim współpracujących. Jeżeli jednak mamy taki syntezator mowy oraz możemy go zainstalować na posiadanym przez nas komputerze, to NVDA będzie się z nim komunikował. Następcą interfejsu SAPI4 jest SAPI5. Obecnie na polskim rynku z syntezatorów wykorzystujących ten standard komunikacji dostępne są:
- polskojęzyczny syntezator Speak II firmy Altix,
- wielojęzyczny, posiadający także język polski, syntezator Loquendo,
- wielojęzyczne syntezatory IVONA dostępne z oprogramowaniem Speech2Go,
- wielojęzyczny pakiet głosów firmy Nuance dostępnych z programem Speech2Go.
Powyższe syntezatory musimy instalować. Wykorzystując przenośną wersję NVDA nie możemy po prostu przenieść syntezatora z jednego komputera na inny. Zawsze na komputerze, na którym chcemy używać danego syntezatora, musimy go zainstalować. Ilość takich instalacji ograniczona jest umową licencyjną.
Poza wyżej wymienionymi syntezatorami mowy NVDA współpracuje także z syntezatorami, które są przygotowane tylko dla niego i inne programy nie będą mogły z nich skorzystać. Każdy z nich zawiera polskie głosy. Syntezatory te w NVDA instalowane są w postaci wtyczek, co sprawia, że można ich również używać w przenośnej wersji programu. Nie oznacza to jednak, że możemy ich użyć na dowolnej liczbie komputerów. Liczba komputerów, na których można je uruchomić jest ograniczona warunkami licencji. Kupując pakiety tych syntezatorów wspieramy rozwój NVDA. Obecnie syntezatory takie to:
- Syntezatory firmy Code Factory o nazwie Eloquence i Vocalizer Expressive,
- Syntezatory Acapela,
- Syntezatory Nuance Vocalizer – są to te same głosy, które używane są w urządzeniach firmy Apple,
- Pakiet syntezatorów Infovox4.
Jeżeli w naszym komputerze oprócz NVDA mamy dodatkowo zainstalowany inny ScreenReader, który korzysta z własnych syntezatorów mowy, to NVDA nie będzie ich widział.
NVDA pozwala na zmianę takich parametrów syntezatora mowy jak: język, głośność, wysokość i prędkość mowy.
NVDA współpracuje również z wieloma brajlowskimi urządzeniami – linijkami i notatnikami. Ich listę można znaleźć w pomocy programu. Osoby posiadające starsze urządzenia też powinny sprawdzić, czy ich model jest wspierany przez NVDA. Gdy jednak zdarzy się, że nie jest, to nie należy tracić nadziei, ponieważ program cały czas się rozwija i może okazać się, że nowa wersja programu, z posiadanym przez nas brajlowskim urządzeniem będzie już współpracowała.
Innym sposobem skomunikowania niewspieranego przez NVDA brajlowskiego urządzenia jest użycie oprogramowania zwanego BRLTTY. ScreenReader wspiera komunikację z tym programem i znajduje się on na liście brajlowskich urządzeń dostępnej w okienku “ustawienia brajla”. Więcej o tym programie można przeczytać na stronie http://mielke.cc/brltty/.
Jeżeli nasze brajlowskie urządzenie wyposażone jest w brajlowską klawiaturę, to możemy jej użyć do wprowadzania do aplikacji komputerowych tekstu i sterowania przy jej pomocy systemem. Na urządzeniach brajlowskich NVDA może wyświetlać tekst wykorzystując sześcio- lub ośmiopunktowy brajl.