W Laboratorium map i modeli dotykowych utworzyliśmy makietę Tatr Polskich w technologii druku 3D. Ten innowacyjny projekt umożliwia poznanie Polskich Tatr wszystkim – niezależnie od możliwości percepcji wzrokowej.
Makieta o wymiarach 125 cm na 75 cm przedstawia obszar Tatr Polskich w skali około 1:20000 (1 cm na makiecie odpowiada 200 metrom w rzeczywistości). Zasięg obejmuje teren od Zakopanego i granicy Tatrzańskiego Parku Narodowego aż po szczyt Rysy i południową granicę Polski. W kierunku wschód-zachód makieta rozciąga się od szczytu Grześ do Łysej Polany, co odpowiada około 15 x 25 km realnego terenu.
Plan zorientowany jest „na południe”, co umożliwia odwiedzającym intuicyjne poznanie układu gór, dolin oraz szlaków, tak jakby patrzyli na Tatry od wejść do dolin.
Bogactwo oznaczeń
Na makiecie naniesiono dużą ilość oznaczeń dotykowych i wizualnych. Zaznaczono na niej m.in.:
- 10 najpopularniejszych szlaków turystycznych wraz z ich kolorami i nazwami dolin,
- 17 najwyższych szczytów,
- 5 jezior,
- 8 schronisk górskich,
- granice Polski i Tatrzańskiego Parku Narodowego,
- kolej linową na Kasprowy Wierch.
Wszystkie elementy oznaczeń są dostępne w dwóch formach: dotykowej oraz kolorowej. Opisy szczytów, szlaków i innych punktów charakterystycznych przedstawiono zarówno w zapisie brajlem, jak i tradycyjnym druku. Dzięki temu makieta umożliwia wspólne korzystanie przez osoby niewidome i widzące, wspierając ich wzajemną interakcję i integrację.
Kolory i oznaczenia dotykowe
Zróżnicowanie ukształtowania terenu uzupełniono kolorystyką odpowiadającą piętrom roślinności w Tatrach:
- poniżej 1000 m – jasny beż,
- 1000–1300 m – jasny zielony,
- 1300–1800 m – ciemny zielony,
- powyżej 1800 m – szary.
Zastosowana kolorystyka wzbogaca wrażenia związane z wizualnym odbiorem makiety. Podkreśla układ pasm szczytów górskich, przebieg dolin i zróżnicowanie wysokość terenu. Makieta odzwierciedla rzeczywiste ukształtowanie terenu zgodnie z przyjętą skalą. Eksploracja makiety dotykiem umożliwia poznanie przebiegu dolin, położenia szczytów, a także przebiegu wyznaczonych szlaków, granicy Tatrzańskiego Parku Narodowego lokalnych dróg czy granicy Polski. Dla każdego z oznaczeń zastosowano zróżnicowaną kolorystykę oraz wzór dotykowe. Wszystkie oznaczenia zostały wyjaśnione w legendzie oznaczeń wraz z różą kierunków oraz oznaczeniem skali.
Technologia i trwałość
Makieta została wykonana z 24 precyzyjnie dopasowanych części wydrukowanych w technologii druku przyrostowego 3D (FDM). Całość osadzono na płycie PVC. Powierzchnię makiety zabezpieczono kilkoma warstwami żywic i lakierów w celu zapewnienia jej odporności na warunki atmosferyczne oraz promieniowanie UV ze światła słonecznego. Warstwa zabezpieczająca poprawiła także wrażenia dotykowe łagodząc ostre krawędzie drobnych oznaczeń.
Gdzie można zobaczyć makietę?
Makieta została stworzona dla Domu Pracy Twórczej i Wypoczynku „Wrzos” w Kościelisku, który znajduje się naprzeciw wejścia do Doliny Kościeliskiej. Dom „Wrzos” to miejsce dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, oferujące noclegi ze śniadaniami oraz sprzęt ułatwiający poruszanie się po dolinach, takie jak tandemy rowerowe czy dwuosobowe skutery elektryczne. Więcej na temat DMPTiW „Wrzos”.
Makieta jest obecnie eksponowana na specjalnie przygotowanym stole z zadaszeniem. Makieta jest dostępna dla wszystkich. Przed wyruszeniem do Doliny Kościeliskiej wycieczkę można rozpocząć od zobaczenia makiety, aby poznać przebieg szlaku oraz układ okolicznych szczytów.
Mapa Tatr dla wszystkich
Projekt jest przykładem rozwiązania dostępnego dla szerokiego grona odbiorców. Dzięki połączeniu technologii druku 3D, zastosowania oznaczeń dotykowych i kolorystycznych oraz zapisu zwykłego i w systemie Braille’a, makieta umożliwia odkrywanie gór osobom z niepełnosprawnościami wzroku, oraz rozmowę o nich z pełnosprawnymi rówieśnikami. Makieta jednocześnie może służyć jako narzędzie edukacyjne, oraz wzbogacać wiedzę każdego miłośnika Tatr.
Zapraszamy do Kościeliska, by osobiście przekonać się, jak wygląda nowy wymiar Tatr w 3D!
