Uwagi szczegółowe dotyczące adaptacji graficznej podręczników
Ponieważ adaptacja materiału ilustracyjnego w podręczniku nie wiąże się tylko z mechaniczną czynnością skalowania (wielkość nie jest najważniejsza), ale zakłada modyfikację związaną z szeregiem czynności adaptacyjnych.
Warto zwrócić uwagę na kilka istotnych elementów:
Layout strony (układ strony, czyli sposób prezentacji materiału tekstowego i ilustracyjnego na stronie):
- sekcje–moduły, zawierające podstawowe informacje merytoryczne,
- skład i łamanie tekstu,
- orientacja strony,
- wzajemna relacja ilustracji i tekstu,
Rodzaje ilustracji:
- ilustracje graficzne: rysunki kolorowe i czarno–białe, ilustracje malowane różnymi technikami,
- ilustracje fotograficzne: zdjęcia kolorowe, zdjęcia czarno–białe i monochromatyczne,
Cechy ilustracji:
- kolorystyka,
- relacje przestrzenne,
- ekspozycja obiektu/ów,
- rodzaje linii, kontur,
Materiał tekstowy:
- wybór kroju czcionki,
- wielkość czcionki,
- „gęstość” tekstu, czyli odległości między znakami, wyrazami i wierszami,
- indeks górny i dolny, przypisy,
- rodzaje wyróżnień w tekście,
Materiał ilustracyjny łączony z tekstem:
- elementy tekstu w rysunku (np. „dymki”),
- piktogramy,
- mapy,
- legendy w mapach,
- krzyżówki, grafy, schematy,
- rozsypanki wyrazowe,
- pola do uzupełnienia tekstem w schematach, rysunkach komiksowych,
Wykorzystanie pomocy:
- typoskop,
- folie przezroczyste kolorowe,
- czarny papier,
- odpowiednie oświetlenie,
- pulpit pod tekst,
- pomoce optyczne – warianty do rozważenia,
Praktyczne wskazówki dla nauczyciela:
- wycinanie elementów,
- poprawianie (wzmacnianie) konturu i ważnych elementów np.: flamastrem,
- drukowanie (ksero) w niewielkim powiększeniu,
- wykorzystanie prostych programów graficznych, np.: PhotoPaint, aby dokonać niewielkiej modyfikacji w ilustracji lub mapach (ewentualne dodanie elementów czy przysłonięcie).
Adaptacja zostanie omówiona w oparciu o podręcznik do nauczania zintegrowanego (Moja Szkoła klasa 1–3, Wydawnictwo ZNIW, 2006).