Podczas tegorocznej wystawy technologicznej Reha For the Blind, która odbyła się na początku października, zaprezentowano szereg innowacyjnych urządzeń dla osób niewidomych i słabowidzących, które mogą wkrótce trafić na polski rynek. Wśród nowości znalazły się między innymi Tactonom – system umożliwiający dźwiękowe opisywanie grafiki dotykowej oraz inne nowoczesne rozwiązania tyfloinformatyczne.

Tactonom: rewolucyjny sposób poznawania grafiki przez opis dźwiękowy

Tactonom to urządzenie stworzone z myślą o osobach niewidomych, które umożliwia interaktywne poznawanie grafiki dotykowej z pomocą komunikatów dźwiękowych. Składa się z blatu formatu A3, kamery umieszczonej na statywie oraz dedykowanego oprogramowania Tactonom Reader, które działa na komputerze. Wypukłe rysunki lub modele 3D, takie jak mapy czy obiekty architektoniczne, mogą być dowolnie umieszczane na blacie, co pozwala na ich dokładne opisanie i interaktywne poznawanie. Technologia pozwala na automatyczne odtwarzanie dźwiękowych etykiet przypisanych do poszczególnych obszarów rysunku lub modelu, gdy użytkownik wskazuje je palcem.

Podczas konferencji goście mieli okazję zapoznać się m.in. z trójwymiarowym modelem zamku oraz mapą Polski, na której zaetykietowano obszary województw i miasta. Dzięki dźwiękowym opisom użytkownicy mogli poznawać szczegóły obrazu bez konieczności odczytywania brajlowskich etykiet, co znacznie ułatwia i przyspiesza korzystanie z grafik i map. Tactonom posiada również bezpłatną aplikację online, Tactonom Designer, umożliwiającą tworzenie własnych dźwiękowych etykiet.

Tyflograficzne innowacje: Tactile Printer i Tactonom Pro

Firma oferująca Tactonom zaprezentowała również dodatkowe urządzenia wspierające naukę i codzienne funkcjonowanie osób niewidomych i słabowidzących. W jej portfolio znajdują się:

1. Tactile Printer – kompaktowa drukarka brajlowska do użytku domowego, umożliwiająca druk zarówno tekstów, jak i grafik brajlowskich.

2. Tactonom Pro – dotykowy brajlowski wyświetlacz o imponującej rozdzielczości 10 tysięcy punktów, co umożliwia wyświetlanie 22 linii tekstu po 40 znaków każda. Urządzenie zostało opracowane w oparciu o nową technologię, która obniża koszty produkcji i pozwala na przystępniejszą cenę. Jest ono w pełni finansowane ze środków Unii Europejskiej, a jego zastosowania obejmują wyświetlanie tekstów, planów, wykresów oraz formuł w brajlu.

Choć podczas tegorocznej wystawy urządzenia te nie były prezentowane, ich dostępność na rynku może znacząco wpłynąć na poprawę edukacji i samodzielności osób z niepełnosprawnościami wzroku.

Więcej informacji oraz zasoby edukacyjne

Szczegółowe informacje o urządzeniach dostępne są na stronie internetowej producenta. Udźwiękowienia dla rysunków i obiektów można pobrać ze strony https://share.problind.org/app/list. Na stronie możemy wyszukiwać pliki, filtrować je według różnych kategorii i wersji językowej, oraz odsłuchać przygotowane nagrania. Jak to działa, można zobaczyć na przykładzie nagrania przygotowanego dla pokazywanej na wystawie mapy polski.

Tactonom i pozostałe innowacje przedstawione na Reha For the Blind przybliżają nas do świata, w którym osoby niewidome i słabowidzące mogą łatwiej, szybciej i bardziej efektywnie poznawać otaczającą je rzeczywistość.

Dot Pad – innowacyjny brajlowski wyświetlacz graficzny wkracza na rynek

Dot Pad to nowoczesny brajlowski wyświetlacz graficzny, który dzięki dwóm odrębnym obszarom wyświetlania oferuje unikalne możliwości wizualizacji zarówno grafiki, jak i tekstu. W górnej części urządzenia znajduje się wyświetlacz graficzny zawierający 300 brajlowskich komórek, poniżej natomiast linijka tekstowa o 20 komórkach. Wykonany w energooszczędnej technologii, Dot Pad zapewnia kilka godzin pracy na jednym ładowaniu i łatwo mieści się w podręcznym bagażu, dzięki kompaktowym wymiarom 273,6 x 228,5 x 16,3 mm.

Intuicyjne funkcje i ergonomiczny design

Dot Pad obsługuje połączenie z zewnętrznymi urządzeniami, takimi jak smartfony i tablety, za pośrednictwem interfejsu Bluetooth oraz kabla USB-C. Dwa porty USB-C umożliwiają jednoczesne ładowanie i przesył danych. Wbudowane cztery klawisze funkcyjne oraz dwa przyciski przewijania treści ułatwiają nawigację i obsługę wyświetlanych treści.

Dzięki nowatorskiemu układowi brajlowskich punktów graficzny wyświetlacz Dot Pad może odwzorować szczegóły grafiki, takie jak pełne wypełnienia, proste linie, krzywe oraz okrągłe obiekty. Dostosowanie wielkości, obracanie i przesuwanie wyświetlanych grafik pozwala użytkownikom na łatwe przeglądanie schematów, wykresów i obrazów, co czyni Dot Pad wszechstronnym narzędziem zarówno do celów edukacyjnych, jak i rekreacyjnych.

Zastosowania i praktyczne funkcje

Podczas prezentacji Dot Pad na konferencji Reha For the Blind uczestnicy mieli okazję przetestować funkcje urządzenia na przykładzie różnych obrazów: ikon ze smartfonów, wykresów słupkowych z programu Excel, czy nawet gier typu Tetris. Choć obsługa map Google w postaci brajlowskiej grafiki nadal wymaga udoskonaleń, Dot Pad daje nadzieję na wszechstronny rozwój brajlowskich wyświetlaczy graficznych, umożliwiając osobom niewidomym i słabowidzącym eksplorację cyfrowych treści wizualnych.

Kompatybilność i wsparcie czytników ekranu

Dot Pad jest kompatybilny z urządzeniami Apple i wspiera go czytnik ekranu VoiceOver, co umożliwia użytkownikom iOS pełny dostęp do jego funkcji. Obecnie jednak nie obsługują go czytniki ekranu na systemach Android oraz popularne w Polsce czytniki działające na systemie Windows, takie jak Jaws czy SuperNova. Do NVDA można jednak zainstalować specjalny dodatek, który jest jeszcze w fazie rozwoju. Twórcy NVDA obiecują, że pierwsza wypuszczona w 2025 roku wersja NVDA, czyli 2025.1 będzie wspierać ten wyświetlacz bez konieczności instalowania dodatkowego oprogramowania.

Dostępność i ceny

Dot Pad można nabyć w firmie Altix w Polsce, jednak koszt urządzenia jest znaczący – jego cena wynosi około 58 000 złotych. Dzięki swoim unikalnym funkcjom Dot Pad otwiera nowe możliwości edukacyjne i zawodowe dla osób niewidomych, oferując innowacyjne rozwiązania w zakresie przeglądania i interpretacji graficznych treści dotykowych.

Optima – nowoczesny laptop brajlowski dla osób niewidomych od AccessMind LL

Firma AccessMind LLC wprowadza na rynek Optima – 14-calowy laptop bez monitora, dedykowany wyłącznie dla osób niewidomych. Optima to innowacyjne urządzenie typu All-in-One, wyposażone w 40-znakową brajlowską linijkę zamiast tradycyjnego ekranu. Przed standardową klawiaturą QWERTY, w miejscu touchpada i podpórek na nadgarstki, umieszczono linijkę brajlowską. Każda komórka brajlowska ma własny przycisk przywoływania kursora, a z boku znajdują się przyciski przewijania, co czyni pracę na urządzeniu wyjątkowo wygodną i intuicyjną.

Wysoka konfigurowalność i elastyczność w wyborze podzespołów

Optima oferuje szeroką możliwość dostosowania do indywidualnych potrzeb użytkownika. Klienci mogą samodzielnie wybrać rodzaj procesora, pamięć operacyjną, pojemność dysku oraz typ modułów brajlowskich – dostępne są warianty w technologii Orbit TrueBraille™ lub Piezo. Laptop wyróżnia się kompaktowymi wymiarami 29,6 x 19,0 x 3,3 cm i wagą 1,5 kg, co zapewnia jego mobilność. Obudowa wykonana jest z wytrzymałego materiału przypominającego plastik, a choć na wystawie nie było widocznego etui, możliwe jest jego dołączenie przy zakupie.

System operacyjny i oprogramowanie dostosowane do potrzeb osób niewidomych

Optima obsługuje system operacyjny Windows 10 lub 11 oraz oferuje własne, niezależne oprogramowanie współpracujące z brajlowskim wyświetlaczem. Zestaw aplikacji wewnętrznych obejmuje brajlowski edytor, kalkulator, czytnik książek i menedżer plików, co ułatwia szybki dostęp do najczęściej używanych funkcji. Oprogramowanie wzbogacone jest o wysokiej jakości syntezę mowy Vocalizer, a przełączanie między systemem Windows a oprogramowaniem wewnętrznym jest płynne i intuicyjne.

Wsparcie dla popularnych czytników ekranu i funkcje terminala brajlowskiego

Optima domyślnie obsługuje czytnik ekranu NVDA oraz wbudowany Narrator, dostępny w Windows. Dodatkowo użytkownicy mogą zainstalować popularne programy wspierające, takie jak JAWS czy SuperNova, które działają bezproblemowo na urządzeniu. Optima pełni także funkcję terminala brajlowskiego z klawiaturą QWERTY dla innych urządzeń, takich jak smartfony, tablety i komputery, umożliwiając pełną interakcję z nimi.

Optima stanowi zaawansowane, kompleksowe rozwiązanie dla osób niewidomych, łącząc nowoczesną technologię z mobilnością i wszechstronnością.

Nawigacyjne urządzenie NOA dla osób niewidomych

NOA to innowacyjny system nawigacji dla osób niewidomych, zaprojektowany jako uzupełnienie białej laski i psa przewodnika. Inspirowany technologią samochodów autonomicznych, NOA to niewielkie urządzenie mocowane na ubraniu, które umożliwia bezpieczniejsze poruszanie się w otoczeniu. System zawiera minikomputer, odbiornik GPS oraz kamery z funkcją noktowizora, co pozwala mu na „widzenie” w ciemności. Dzięki szerokiemu polu widzenia, oprogramowanie bazujące na sztucznej inteligencji analizuje obraz i ostrzega użytkownika przed przeszkodami, takimi jak gałęzie, znaki drogowe, hulajnogi na chodniku czy nierówności terenu. NOA prowadzi użytkownika za pomocą dźwięków i komunikatów głosowych, dostarczanych przez słuchawki z przewodnictwem kostnym, co pozwala na zachowanie pełnej słyszalności otoczenia.

Sztuczna inteligencja pozwala nam uzyskać opisy naszego otoczenia i znaleźć obiekty takie jak drzwi, ławki, schody i przejścia dla pieszych.

System, który waży zaledwie 1 kg, zapewnia do 6 godzin pracy na jednym ładowaniu. Więcej o możliwościach NOA można zobaczyć na stronie producenta.

Produkty firmy Orbit – dostępność i przystępność brajlowskich urządzeń

Firma Orbit znana jest z przystępnych cenowo urządzeń brajlowskich, możliwych dzięki autorskiej technologii brajlowskich modułów, które działają na zasadzie odmiennej od tradycyjnej technologii piezoelektrycznej. Orbit zaprezentował na wystawie różne modele, w tym brajlowskie linijki o długości 20 i 40 znaków oraz wielowierszowy brajlowski wyświetlacz. Modele jednoliniowe zawierają klawiaturę i oprogramowanie z notatnikiem, czytnikiem książek, kalkulatorem i zegarem. Produkty firmy Orbit dostępne są zarówno z klawiaturą brajlowską, jak i QWERTY. Szczegóły na temat urządzeń można znaleźć na stronie Orbit – aktualnie nie są one dostępne w Polsce.

Nowości firmy Hims – SensePlayer i eMotion

Produkty Hims, dostępne w Polsce dzięki dystrybutorowi ECE, były prezentowane na stoisku wystawowym. Wśród nich pojawiły się dwa nowe urządzenia: SensePlayer i brajlowska linijka eMotion, dostępne od kilku miesięcy.

SensePlayer – wszechstronny odtwarzacz książek

SensePlayer to wszechstronny odtwarzacz książek, zdolny do obsługi licznych formatów audio i tekstowych z funkcją odczytu syntetycznym głosem. Urządzenie zawiera dyktafon, zegar, radio FM oraz możliwość łączenia z Internetem dla dostępu do bibliotek online, radia i podcastów. Dzięki funkcji Smart Connect SensePlayer działa również jako zewnętrzna klawiatura dla urządzeń z Androidem i iOS. Wersja rozszerzona wyposażona jest w kamerę oraz OCR, co umożliwia skanowanie i rozpoznawanie tekstu. Szczegóły techniczne dostępne są na stronie ECE.

40-znakowy wyświetlacz brajlowski eMotion z klawiaturą Perkins

Brajlowska linijka eMotion to 40-znakowy wyświetlacz brajlowski z klawiaturą Perkins, przyciskami kursora i klawiszami funkcyjnymi. Wyposażona w notatnik, kalkulator, odtwarzacz audio i syntezator mowy, pozwala na odczyt plików w formatach TXT, BRF, RTF, PDF, EPUB oraz Word, jak również na korzystanie z plików DAISY. Dyktafon nagrywa dźwięk za pomocą wbudowanych stereofonicznych mikrofonów.  Linijka oferuje łączność Wi-Fi i kompatybilność z systemami Windows, Android i iOS, co rozszerza jej możliwości pracy z innymi urządzeniami. Pomimo systemu Android, nie obsługuje ona jeszcze zewnętrznych aplikacji Android, co mogłoby zwiększyć funkcjonalność eMotion bez wpływu na jej cenę. Więcej informacji można znaleźć na stronie ECE.

Zestaw ARxVision – asystent wizualny dla osób niewidomych

ARxVision to nowoczesny zestaw słuchawkowy z przewodnictwem kostnym, przekształcający smartfon w kamerę rejestrującą obraz na żywo. Urządzenie umożliwia opisywanie otoczenia, rozpoznawanie tekstu, identyfikację osób i skanowanie kodów QR. Panel sterujący i kamera są umieszczone na prawym uchu, umożliwiając łatwe obracanie. ARxVision współpracuje z telefonem BlindShell Classic 2, specjalnie zaprojektowanym dla osób niewidomych, oraz aplikacją ARx AI, która obsługuje rozpoznawanie tekstu i obiektów. Dodatkowo ARxVision jest kompatybilny z Microsoft Seeing AI, który pomaga w identyfikacji otoczenia (opisuje otoczenie i pomaga w takich zadaniach, jak czytanie, opisywanie zdjęć, identyfikowanie produktów itp.), i NaviLens, aplikacją nawigacyjną (nawigacja po stacjach, planowanie podróży, sprawdzanie przyjazdów pociągów i statusu usług). Pokazany na wystawie przez pracowników Altix, ARxVision może niedługo trafić do ich oferty. Szczegóły dostępne są na stronie producenta.