Jednostki Uniwersytetu często publikują na swoich stronach materiały wideo. Obowiązkowo należy zadbać o ich dostępność — dodać napisy.
Dlaczego musimy dodawać napisy do naszych materiałów audio / wideo?
Wynika to z treści Ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami wszystkie jednostki publiczne muszą spełnić wymagania wytycznych WCAG 2.1 na poziomie AA.
Ustawa, która opisuje zasady zapewnienia dostępności cyfrowej przez podmioty publiczne, wymaga, aby do treści multimedialnych (audio, wideo) dołączony był tekstowy zapis treści tych materiałów. To jest obowiązek podmiotu publikującego multimedia. Nie dotyczy on materiałów nadawanych na żywo. Więcej informacji znajdziecie Państwo na stronach Serwisu Rzeczypospolitej Polskiej.
Niezależnie od wymogów Ustawy zapewnienie dostępnych napisów spowoduje, że z naszych materiałów bez problemu skorzysta znacznie więcej odbiorców. Napisy rozszerzone mogą ułatwić również osobom zdrowym zapoznanie się z materiałem np. w głośnym pomieszczeniu, w tramwaju.
Transkrypcja, audiodeskrypcja, napisy rozszerzone – co to jest?
Wszystkie te pojęcia oznaczają przedstawienie materiału multimedialnego, ale różnią się przeznaczeniem i docelowym odbiorcą. Napisy zazwyczaj przydatne są osobom głuchym i niesłyszącym, ale
Transkrypcja — podstawowy zapis treści, dialogów
Tekst. To najprostsze przedstawienie tekstowe multimediów. Umieszczamy ją obok multimediów np. pod podcastem. Z grubsza jest to lista dialogowa, zawierająca wypowiedzi pojawiające się np. w podcaście czy filmie. Jeśli wypowiada się naraz kilka osób – np. podczas konferencji, czy wywiadu – powinna zawierać dodatkowe określenie mówcy. Może dodatkowo zawierać opis scen. Poniżej przykład:
KONSULTANTKA 1: Dzień dobry. Jesteśmy pracowniczkami Biura ds. Osób z Niepełnosprawnościami na Uniwersytecie Warszawskim, zwanego "BON". KONSULTANTKA 2: Witamy Państwa serdecznie w społeczności akademickiej! KONSULTANTKA 1: Jesteśmy konsultantkami do spraw studenckich.
Audiodeskrypcja — to dodatkowa ścieżka lektorska
Dźwięk. Dla osób niewidomych. Oprócz dialogów i odgłosów w filmie lektor opisuje ważne treści wizualne, np.: istotny dla zrozumienia treści wygląd postaci, czy: co powoduje słyszany dźwięk (np. przesypujący się piasek). Audiodeskrypcja nie jest omawiana w niniejszym artykule.
Napisy rozszerzone — zalecane, najbardziej uniwersalne rozwiązanie.
W zasadzie jest to zsynchronizowana (najczęściej z filmem) wersja transkrypcji, uzupełniona o ważne dla zrozumienia treści informacje i opis dźwięków. Przy tworzeniu napisów rozszerzonych – oprócz reguł tworzenia zwykłych napisów do filmu – obowiązuje szereg zasad opisanych w dokumencie „NAPISY DLA OSÓB NIESŁYSZĄCYCH I SŁABOSŁYSZĄCYCH – zasady tworzenia” stworzonym przez Fundację Kultury bez Barier. Przykład wyświetlanych napisów:
[łagodna muzyka w tle]
LEKTOR: Siedziba Biura
ds. Osób z Niepełnosprawnościami
KONSULTANTKA 1: Dzień dobry
Jesteśmy pracowniczkami Biura ds. Osób
z Niepełnosprawnościami
na Uniwersytecie Warszawskim, zwanego "BON".
KONSULTANTKA 2: [z entuzjazmem] Witamy Państwa serdecznie
w społeczności akademickiej!
KONSULTANTKA 1: Jesteśmy
konsultantkami do spraw studenckich.
Oczywiście takie napisy zawierają jeszcze dodatkowe informacje dotyczące czasu ich wyświetlania, czasem również koloru i rodzaju czcionki.
Jak dodaje się napisy do multimediów?
Transkrypcję najłatwiej jest dodać po prostu jako tekst na stronie, zazwyczaj pod odtwarzaczem danego medium.
Napisy rozszerzone dodajemy najczęściej w postaci dodatkowego pliku do samego odtwarzacza. Większość rozwiązań dla materiałów wideo do osadzania na stronach wspiera dodawanie napisów za pomocą plików SRT. Studio twórców YouTube (zalecamy to rozwiązanie!) zawiera bardzo wygodne narzędzie dodawania napisów, w którym możemy przygotowane pliki SRT zaimportować. Odtwarzacze oparte o JavaScript również najczęściej mogą otwierać i wyświetlać wskazane pliki napisów razem z materiałem wideo.
Jak utworzyć napisy lub transkrypcje?
Zalecana, szybka metoda. Należy użyć jednego z programów do rozpoznawania mowy z nagrań i automatycznego generowania zsynchronizowanych napisów. W tym artykule zajmiemy się omówieniem dwóch z nich, dostępnych online w przeglądarce internetowej. Wybraliśmy je ze względu na łatwość obsługi i wysoką jakość rozpoznawanego tekstu w języku polskim.
Trudniejsza metoda. Oczywiście można je napisać ręcznie ze słuchu, np. w programie Notatnik. Można też użyć do wpisywania ze słuchu specjalnego oprogramowania (np. Subtitle Edit) i w nim łatwiej synchronizować napisy z materiałem wideo. Takie przygotowanie napisów zajmuje bardzo dużo czasu i nie polecamy go.